دیکتاتوری به نام دموکراسی | رسانه‌های بیگانه چگونه رویافروشی می‌کنند؟

به گزارش جام جم آنلاین، برنامه امواج شبهه در گفتگو با دکتر محمدعلی پوشی (کارشناس ارشد مسائل سیاسی) و دکتر علیرضا داودی (کارشناس و تحلیل گر ارشد رسانه) به بررسی موضوع «دیکتاتوری به نام دموکراسی؛ رسانه‌های بیگانه چگونه رویافروشی می‌کنند؟» پرداخت. 

آنچنان وضعیت رسانه‌های بیگانه بعد از پیروزی غرورآفرین در هم ریخته و آشفته است که منشه امیر در بی بی سی فارسی زبان به اعتراف باز گشوده و به قدرت حماس اعتراف می‌کند.

غرب از قرار گرفتن دو کلمه (دموکراسی و دیکتاتوری) مصادره به مطلوب کرده است و هر گونه که خواسته به جامعه خود فروخته است، اما از سوی قادر به فروش آن به برخی جوامع از جمله ایران نشده است. 

دو نقطه ضعف جدی رسانه‌های بیگانه 

محمدرضا اشراقی- کارشناس مجری: آیا مخاطب می‌تواند از این دو گزاره در کنار هم، واقعیت را تشخیص دهد و یا گاهی با قلب واقعیت این امر دشوار می‌شود؟ 
داودی کارشناس و تحلیل گر ارشد رسانه در پاسخ به این سوال گفت: اکنون رسانه‌های بیگانه با روی کار آمدن ترامپ دو نقطه ضعف بسیار جدی دارند. یک؛ رسانه‌های بیگانه با یکسری استراتژی‌های هیجانی روبه رو هستند که لااقل به لحاظ کلامی و رسانه‌ای ترامپ را بیشتر از یک سیاستمدار، در کسوت یک شو من نشان می‌دهد. ترامپ قبلی، برای نظام آمریکا حرف جدی به همراه داشت و وارد بحث نظام طبقاتی و مسائل اقتصادی شد و بر محور محتوا برنامه‌های خود را اجرا می‌کرد. اما ترامپ کنونی بیشتر یک شومن است تا شخصی که دارای استراتژی باشد و علت آن تغییراتی است که در آمریکا و شخص ترامپ بعد از محدودیت‌ها ایجاد شده است و اکنون رسانه‌های بیگانه با این مسئله به مشکل برخورده اند. 

استیصال آمریکا در ساخت تصویری از آینده

وی به تغییرات آمریکا در نحوه پرزنت کردن خود برای مخاطب اشاره کرد و گفت: ما اکنون شاهد آمریکایی هستیم که از لحاظ تصویری دچار اعوجاج شده و در ساختن تصویر مستاصل شده است. رسانه‌های بیگانه از جمله سی ان ان، فاکس نیوز و بی بی فارسی حتی در تیتر زدن خود در خصوص مراسم تحلیف و بریدن کیک با شمشیر توسط ترامپ و معاونش دچار مشکل شده بودند. بنابراین؛ اولین مسئله‌ای که رسانه‌های بیگانه با آن برخورد داشتند، مدل به تصویر کشیدن، تصویر‌هایی از آمریکاست که تا به امروز به هیچ استانداردی همخوانی نداشته است. هرچند که ترامپ هیچ استانداردی ندارد، ولی اینکه یک رسانه قادر به ایجاد یک استاندارد برای او باشد، به معنای بی‌استانداردی کامل است و اکنون آمریکای مقتدرِ وزین رویایی، به لحاظ رسانه‌ای یک درجه تنزل پیدا کرده است. 

وی در ادامه گفت: در حال حاضر آمریکای کنون به دلیل مشکلات آتش سوزی لس آنجلس، سرایت برخی از آتش سوزی‌ها به نیویورک و کالیفرنیا و افزایش شدید اعتراضات و اعتصابات، تصویری از آینده ندارد تا ارائه کند. در گذشته هر گاه بی بی سی از آمریکا سخن می‌گفت، آن را در مقام مقایسه با ایران قرار می‌داد. در حالیکه اکنون چیزی ندارد تا به تصویر بکشد و این مسئله دومی است که آن‌ها با آن برخورد کرده اند.

ترامپ، یک شومن بی برنامه

داودی اضافه کرد: آمریکا در هر دوره ریاست جمهوری یک رژیم صهیونیستی نسبتا تصویر نشکسته به همراه داشت، ولی اکنون ترامپی آمده است که آخرین حرفی که توانسته بزند این است که اگر من بیایم و اُسرا مبادله نشده باشند، منطقه را به آتش خواهم کشید. این در حالی است که هیچ برنامه‌ای برای عملیاتی کردن این موضوع هم ندارد. 

رسانه‌های بیگانه و تله بازسازی رویا تحت عنوان مذاکره

وی همچنین گفت: وضعیت رژیم صهیونیستی کنونی، قابل مقایسه با رژیم سه ماه گذشته هم نیست و وبال آمریکای حال تا آینده است. آمریکا چاره‌ای جز تمام کردن یک مسئله نسبت به رژیم صهیونیستی ندارد. همه آمریکا اکنون درگیر یک مسئله است. مسئله‌ای که قصد بیان کردن آن را ندارد. به دلیل اینکه نمی‌خواهد اذعان به شکست از سوی آمریکا و مقامات صورت بگیرد. بنابراین؛ آمریکایی که باید برای مردمان جهانی که قرار است ترامپ را بپذیرند، رویا بسازد در حال حاضر هیچ پایه پردازشی برای رویا ندارد و مجبور است که رویا را کُلاژ کند و از آن یک استاندارد دیگری ایجاد کند. در نتیجه رسانه‌های بیگانه به بازسازی رویا تحت عنوان "مذاکره"پرداخته اند. 

داودی با بیان اینکه طرفداران مذاکره و عدم مذاکره هر دو در یک تله بازی می‌کنند، گفت: اساسا هر دو گروه متوجه نیستند، که این بخشی از مسیر بازسازی آن چیزی است که آمریکا مجبور است به اسم رویای آمریکای دوران ترامپ بفروشد. در این میان خریداری وجود ندارد، ولی وقتی عرضه زیاد می‌شود، بالاخره یک خریدار پیدا خواهد شد و آن‌ها نیز به دنبال همین خریدار احتمالی هستند. بنابراین؛ وقتی از عدم خریدن صحبت می‌شود، به معنای تحریک کردن خریدار است. بدین شکل وارد تله رویاپردازی یا رویاسازی آمریکا تحت عنوان مذاکره می‌شویم. 

مفاهیم در آمریکا دستخوش تغییر شده است 

وی افزود: مفاهیمی در آمریکا دستخوش تغییر است که بسیاری از اساتید دانشگاهی علوم سیاسی در ایران همان کتاب منابع آمریکایی پیرامون تقدیس دموکراسی را درس می‌دهند در حالیکه اکنون پسر ۱۸ ساله ترامپ را به عنوان رئیس جمهور احتمالی بعدی آمریکا معرفی می‌کنند! صحبت رسانه‌ای از این دست موضوعات بسیار عجیب است. در آمریکا نظام نامه بسیار متفاوت است، ولی این موضوع رسانه‌ای شده است. جالب اینجاست که رسانه‌های بیگانه این موضوع را به عنوان یک مسئله خنده دار مطرح نمی‌کنند بلکه به عنوان یک معادله سنگین چند مجهولی مطرح می‌کند که مخاطب فارسی زبان مجبور به حل آن است.

پشت پرده سناتور‌های آمریکایی درباره ایران

داودی عنوان کرد: تمرکز بی بی سی و اینترنشنال در ۴۸ ساعت گذشته بر صحبت‌های سناتور‌های آمریکایی است مبنی بر اینکه سال جاری و سال آینده، سال آخر جمهوری اسلامی ایران خواهد بود و مردم آزاد خواهند شد. تمامی این مسائل با هدف این صورت می‌گیرد که مخاطب آمریکای بهم ریخته را واحد و ایران غیربهم ریخته را دچار اعوجاج ببیند. در این میان بی بی سی و اینترنشنال بیشتر بر افراد و قشری سرمایه گذاری می‌کنند که در داخل کشور خواسته یا ناخواسته به تقویت رویای سیاه غیرقابل تحقق آمریکا کمک می‌کنند و بر این باورند که به کشور خود خدمت می‌کنند. 

رسانه‌های بیگانه دو راه بیشتر ندارند

وی با بیان اینکه رسانه‌های بیگانه دو راه بیشتر ندارند، گفت: اول آنکه رسانه‌های بیگانه، آمریکا را در ذهن مخاطب فارسی زبان از ابتدا مهندسی کنند که ترامپ با این شومن بازی ها، مورد بسیار مناسبی است. یا اگر قادر به بازسازی آمریکای دوره ترامپ نیستند، تا می‌توانند ایران در مواجه با ترامپ را تخریب کند. در حال حاضر؛ بی بی سی فارسی حالت اول را در پیش گرفته است و با تمام توان خود آمریکای دوران ترامپ را در ذهن مخاطب ترمیم می‌کند. تا مخاطب فکر کند پشت هر حماقتی از ترامپ یک برنامه پیچیده و منسجمی است که ما قادر به درک آن نیستیم. از آن سو اینترنشنال و اقمار آن راجع به تخریب ایران در مواجه با ترامپ حرکت می‌کنند و شروع به گزینه سازی در ذهن مخاطب می‌کنند تا ایران تحقیر شده دوره دوم ترامپ را به جمع بندی برساند. رسانه بیگانه از هر حالتی استفاده کند، نتیجه یک چیز خواهد بود. در ذهن مخاطب این گونه تداعی می‌شود که عجب آمریکای جالبی، عجب آمریکای خاصی. رسانه داخلی ما باید این موضوع را فهم کنند که رسانه‌های بیگانه چه بلای بر سر افکار عمومی می‌آورند و دوگانه مذاکره یا عدم مذاکره فارغ از همه مباحثی که دارد، یک دوگانه تصنعی است که اصلا به نتیجه نمی‌رسد.

مهمتر از جنگ نظامی و میدانی، حوزه جنگ شناختی و ترکیبی است

پوشی کارشناس ارشد مسائل سیاسی در ادامه این گفتگو در برنامه امواج شبهه عنوان کرد: امروز رسانه‌های بیگانه تلاش دارند تا در عرصه بین المللی فضایی در مقابل گفتمان مقاومت مطرح کنند. 

وی افزود: بسیاری عملیات طوفان الاقصی را در حوزه جنگ نظامی بیان کنند، اما در حال حاضر مهمتر از جنگ نظامی و میدانی، حوزه جنگ شناختی و ترکیبی است که در این سال‌ها توسط جبهه استکبار بر علیه گفتمان مقاومت دنبال شده است. مهمترین آورده عملیات طوفان الاقصی و مقاومت در طی ۱۵ ماه این بود که امروز موضوع فلسطین و مقاومت به دورترین خانه‌ها در دنیا که زمانی هیچ آشنایی و دورنمای فکری نسبت به موضوع مقاومت نداشتند، رسیده است. 

چالش جدی رسانه‌های بیگانه در مواجه با رفتار‌های ترامپ

پوشی همچنین گفت: تحولات منطقه طی ۸ سال گذشته به سمتی حرکت کرد که عملا معنای اتخاذ راهبرد در رابطه با تحولات را بی معنا کرد. به قدری سریع و غیرقابل پیش بینی بود که عملا همه مجموعه‌ها حتی آمریکا در مقام واکنشی قرار گرفتند و اتفاقات به صورت خود به خود صورت می‌گرفت. در چنین وضعیتی ترامپ نیز روی کار آمده است. به همین دلیل رسانه‌هایی که با هدایت آمریکا و حمایت مالی عربستان سعودی و مشوق‌ها و برنامه سازی‌های رژیم صهیونیستی طی ۴ سال گذشته علیه جبهه مقاومت و ایران فعالیت می‌کردند، اکنون با یک چالش جدی مواجه هستند و نمی‌توانند در خصوص رفتار‌های ترامپ پاسخ مناسب به افکار عمومی جهان ارائه دهند. 

وی تاکید کرد: افکار عمومی جهان، اگر دقت کنند به وجود دیکتاتوری که عملا به اسم دموکراسی، رویافروشی می‌کند، پی خواهند برد و ترامپ یک نمونه کاملا بارز است. 
ترامپ مصداق عینی چماق و هویج!

اشراقی- کارشناس مجری: چرا در رسانه ترامپ را به عنوان یک تاجر سرخوش و اهل معامله معرفی می‌کنند؟ 
پوشی در اینباره گفت: آن‌ها سعی دارند این موضوع را در ذهن مخاطبین جای دهند با کسی که دارای این ویژگی‌ها است بسیار راحت‌تر می‌توان بر سر میز معامله نشست تا فردی که براساس سیستم و مبانی برخورد می‌کند و طبیعتا با یک تاجر، میزان موفقیت و دستیابی به یک مذاکره برد- برد بیشتر خواهد بود، اما آنچکه در عرصه رسانه در مورد ترامپ اتفاق می‌افتد، مصادق بارز موضوع چماق و هویچ است. شاید بتوان گفت که حداقل در دوره جدید آمریکا تنها رئیس جمهوری که توانست، برای رسانه‌ها مصادق عینی چماق و هویج را بازی کند، ترامپ است. توجه به این خط فکری بسیار مهم است. این مسئله نه تنها در دوره اولی که ترامپ به ریاست جمهوری رسید این اتفاق افتاد بلکه بعد از پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا نیز این جریان فکری همچنان ادامه دارد. در داخل از چماق می‌ترسانند و از طرفی رسانه‌های بیرون ایران را به مذاکره امیدوار می‌سازند. اما با یک مطالعه تطبیقی در تاریخ بسیار راحت می‌توان به این جمع بندی رسید که هیچ گاه سیاست چماق و هویج منجر به یک نتیجه مطلوب در مذاکرات نشده است. متاسفانه به واسطه فقری که در حوزه مطالعات تطبیقی وجود دارد، رسانه‌های بیگانه از این شکاف و گپ ایجاد شده حداکثر استفاده را می‌کنند. 

فراموش نکنیم؛ ترامپ یک قاتل است

این کارشناس تاکید کرد: مخاطبین باید توجه داشته باشند که ترامپ به هیچ وجه ویژگی‌های یک مذاکره تجاری را ندارد. یک تاجر در مذاکره برد – برد هیچ گاه اقدام به پاره کردن برجام نمی‌کند. فردی که دست به ترورحاج قاسم سلیمانی به عنوان یک مقام برجسته کشور می‌کند، نشان می‌دهد که تحت هیچ شرایطی یک تاجر به شمار نمی‌آید. ترامپ، فردی را به شهادت رساند که در تاریخ جمهوری اسلامی نقطه اصلی و تقریبا بی نظیر در حوزه وحدت آفرینی و وفاق است و این امر را در حوزه داخلی به اثبات رسانده است. 

تائید و یا عدم تائید مذاکره به درد افکار عمومی داخل کشور نمی‌خورد

وی موضوع عدم مذاکره را نیز تائید نکرد و گفت: تائید و یا عدم تائید مذاکره به درد افکار عمومی داخل کشور نمی‌خورد بلکه باید به یک جمع بندی و راه حل جایگزین یا تاکیدی برسیم. افرادی که از عدم مذاکره می‌گویند، باید راه حل جایگزین را اعلام کنند و آن دسته از افرادی که بر مذاکره تاکید می‌کند نیز باید نشان دهند، خروجی با ترامپ و این ویژگی‌ها او چه می‌تواند باشد.

تعریف توسعه در گرو توسعه سیاسی است

پوشی در پایان گفت: موضوعی که با آمریکا داریم، یک موضوع صرفا سیاسی نیست. بلکه صحبت ما درباره ادبیات توسعه است که اتفاقا در بخشی از حوزه مدیریت تعریف می‌شود. در علم مدیریت موضوعی تحت عنوان توسعه صرفا اقتصادی نداریم. اما امروز رسانه‌های معاند تلاش دارند تا از رژیم سعودی به عنوان کشوری که در حال توسعه اقتصادی است، استفاده کند. در صورتیکه آنچکه در این کشور اتفاق می‌افتد، نشان دهنده توسعه نیست بلکه تعریف توسعه در گرو توسعه سیاسی است. 

گفتنی‌ست؛ برنامه «امواج‌شبهه» گفتگویی تخصصی پیرامون ماهیت‌شناسی و رفتارشناسی رسانه‌های فارسی‌زبان بیگانه است که با هدف روشنگری و افشای تکنیک‌های رسانه‌ای است، روز‌های یکشنبه و سه‌شنبه ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه از آنتن این شبکه به نشانی موج اف‌ام ردیف ۱۰۳،۵ مگاهرتز پخش می‌شود.

علاقه‌مندان می‌توانند نظرات خود را از طریق سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۱۰۳۵ و شماره ۰۹۰۳۹۱۳۴۷۴۴ در پیام‌رسان‌های مجازی به اشتراک بگذارند. این برنامه به سردبیری دکترعلیرضا داودی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی سیده فاطمه شعار، اجرا و کارشناسی محمدرضا اشراقی به روی آنتن می‌رود. همچنین در این برنامه فائزه سادات پاکزاد مسئول دعوت از مهمانان، سیده‌ایمان مسئله‌گو خبرنگار و مائده‌حیدری به‌عنوان آیتم ساز برنامه امواج شبهه فعالیت می‌کنند.